Perspective: Reclaiming My Other New Year

by Julie Pham

(This article was originally published on Northwest Vietnamese News and has been reprinted under an agreement.)

I get to celebrate two New Years annually.

There is Jan. 1, the first day of the Gregorian calendar year. And then there's Lunar New Year, which falls on the first day of a calendar that follows the cycle of the moon, usually sometime between late January to mid February.

Lunar New Year is celebrated across different Asian cultures, each with their own set of traditions. Note: Please don't refer to Lunar New Year as "Chinese New Year" unless you're talking to someone who is Chinese. In Vietnam, where I was born, Lunar New Year is called Tết and it has the same significance of Christmas and New Year combined in the U.S.

Vietnamese distinguish the New Years by referring to Jan. 1 as Tết Ty (Western New Year) and Lunar New Year is Tết Ta (Our New Year). How the holiday is described in different languages reflects its relativity.

How I have learned to celebrate Tết has been a journey and a concerted effort. For many immigrants and children of immigrants, something as seemingly basic as celebrating the new year can be an expression of how we navigate our multiple cultural identities.

Growing up in the U.S. in the 1980s and 90s, I was taught to call Jan. 1 as "New Year." Back then, my parents, like many other immigrants, emphasized that I speak only English so I could assimilate and succeed in school. I stopped speaking Vietnamese once I entered kindergarten and I didn't start learning again until after I graduated from college. It's not like now where many parents are clamoring for their children to be bi-and tri-lingual.

As a child, I knew it was Tết time by trays of special Tết candy and the red envelopes of lucky money I got from relatives and my parents' friends when I bowed and recited the special Tết greeting. Since my parents ran a Vietnamese newspaper, they were busy tending to their customers' Tết needs and we didn't have time to observe other Tết traditions.

I witnessed Tết in Vietnam for the first time in 2003 as a grad student living in Hanoi. My Vietnamese language skills were still mediocre at best back then. I say "witnessed" because I didn't actually experience it. Tết was a time of great rest and quiet; everything shuts down so that people can be at home with their families for up to a week. Because I wasn't close to any local Vietnamese to be invited to their home, I spent that Tết alone. For other expatriates living in Hanoi, Tết meant the inconvenience of closed stores and restaurants. For me, I was curious because I knew people were celebrating inside and I longed to be part of it.

In the following years, when I lived in Europe, I sought out Vietnamese living or studying abroad to celebrate Tết with. To celebrate this holiday, Vietnamese say "n Tết," which literally translates to "eat Lunar New Year." There's a lot of traditional dishes people only eat during Tết. I n Tết with other grad students in Aix en Provence, in Paris, in Cambridge.

My best year for n Tết was in 2008, when I returned to live in Hanoi. By then, I could speak Vietnamese fluently, I had established different circles of Vietnamese friends, and I was invited to numerous people's homes. There is a traditional meal — boiled chicken dipped in salt, pepper, and thinly sliced lime leaves; Bnh Chng, Bnh Tt made of glutinous rice, mung bean, and fatty pork; bamboo shoot soup; and ham wrapped in banana leaves. I would eat this again and again. At the start of that season I went to one friend's home where I watched the men butcher a pig in the morning, followed by burning off its hair, and the women made the freshest ham I've ever had later that same day. I went with another family to make their trek to worship their ancestors at a cemetery. I drove from home to home on my moped, in a rain suit normally worn by men, feeling the whip of the wind and rain during one of Hanoi's coldest winters. I n Tết in a small apartment where a single mother lived with her daughter as well as a four-story home where four generations lived and every household size and shape in between. I must have "eaten" Tết with eight to ten families that year.

When I moved back to Seattle in late 2008, I attended local community celebrations like Tết in Seattle at the Seattle Center and Cha Cổ Lm, the biggest Vietnamese Buddhist temple in Seattle, with a midnight fireworks show that went on for a good 45 minutes. I invited non-Vietnamese friends to join me and to learn about my culture, even if it was one that I had only recently discovered for myself. My parents celebrated by going to church. I hosted Tết for Vietnamese friends studying abroad in Seattle.

I started to adopt some Tết traditions, like making sure my home and office space was super clean before the holiday started and passing out lucky money to my friends' children. My family set aside time for a special dinner to celebrate Tết, though we didn't eat the traditional foods. None of us actually enjoy more than a few bites of Bnh Chng. I organized Lunar New Year potlucks for my Asian American friends.

Although I grew up in Seattle with its large Asian population, I only began to appreciate the most important holiday to many Asians as an adult.

I had some Asian friends whose parents strictly observed Lunar New Year, and as a result they had more seamlessly bicultural upbringings where they thoroughly experienced their heritage as well as mainstream American culture. There were other Asians I knew who only celebrated their own traditional holidays and rejected holidays like Christmas, usually for religious reasons.

Some people carried on the traditions they learned from their parents. Others, like me, found a way to adopt and reclaim traditions later on in life. For many of my fellow Asian Americans, how we celebrate Lunar New Year represents one way to express our relationship with our Asian-ness in America. It reinforces how fortunate I am to have two New Years.

This Feb. 12, there were no fire crackers, no Lion dances, no food festivals in Chinatowns and Little Saigons across the U.S. None of the telltale signs that signal Lunar New Year is here. Now, with the quarantine, this year's Tết was more like the Tết I experienced when I first lived in Vietnam in 2003: quiet, simple, a time of rest, a focus on family.

Except this time, I know I am already on the inside. The spirit of "Our New Year" is celebrated within us.

Tm về một ci Tết khc nữa của ti

Ti 'ợc n mừng cả hai lần Nm M›i h ng nm.

chnh l ng y 1 thng 1, ng y 'ầu tin của nm lịch Gregory. V sau ' l Tết Nguyn n (c ngha l ng y 'ầu tin của nm), ri v o ng y 'ầu tin của lịch theo chu kỳ của mặt trng (cn gọi l m Lịch), Tết thờng hay trng v o khoảng từ hạ tuần thng 1 (cn 'ợc gọi l thng Ging) 'ến giữa thng Hai Dng lịch.

Tết Nguyn n 'ợc tổ chức trn cc nền vn ha chu khc nhau, m—i nền vn ha 'ều c truyền th'ng ring. Lu : Vui lng khng gọi Tết Nguyn 'n l "Tết Chinese New Year" trừ khi bạn 'ang ni chuyện v›i m™t ngời l ngời Trung Qu'c. Ở Việt Nam, ni ti sinh ra, Tết Nguyn n 'ợc gọi 'ng vỏn vẹn m™t chữ l "Tết" v n c ngha gi'ng nh Ging sinh v Nm M›i g™p lại ở Mỹ.

Ngời Việt Nam phn biệt Tết bằng cch gọi ng y 1 thng 1 (hoặc thng Ging) l Tết Ty (Tết phng Ty) v Tết Nguyn n l Tết Ta (Tết ta), Tết m Lịch, Tết Cổ Truyền, Tết Việt Nam. Cch mừng Tết 'ợc m tả bằng cc tn gọi khc nhau 'ể cảm thng v›i cch quen gọi tn c tnh tng ''i của n.

Ti ' học dần theo cch 'n Tết nh thế n o l m™t h nh trnh v m™t n— lc ph'i hợp. 'i v›i nhiều ngời nhập c v con ci của những ngời nhập c, 'iều g ' tởng chừng nh c bản nh cng mừng nm m›i c thể l m™t biểu hiện của cch chng ta 'iều h›ng 'a bản sắc vn ha của mnh.

L›n ln ở Mỹ v o những nm 1980 v 90, ti 'ợc chỉ dạy gọi ng y 1 thng 1 l Tết. H"i ', cha mẹ ti, cng nh nhiều ngời nhập c khc, c khuynh h›ng cho rằng ti chỉ nn chuyn ch ni tiếng Anh 'ể ti c thể ha nhập v bắt kịp những lời giảng dạy ở nh trờng. Ti ' ngừng ni tiếng Việt khi v o mẫu gio v ti khng chuyn ch học lại tiếng Việt nh cc trẻ Việt '"ng trang lứa. Mi cho 'ến khi t't nghiệp 'ại học ti lại d nh thời gian trọn vẹn 'ể chỉ học Việt ngữ. Khng gi'ng nh by giờ; Khi m nhiều bậc cha mẹ 'ang mong mu'n con ci của họ phải ni 'ợc hai cho 'ến ba thứ tiếng.

Khi cn nhỏ, ti biết ' l Tết bởi những mm kẹo, mứt, bnh… Tết 'ặc biệt cn c những phong bao l x 'ỏ thắm m ti nhận 'ợc từ ngời thn v bạn b của b' mẹ khi ti v cc em hay trẻ '"ng lứa vẫn ci 'ầu 'ọc lời chc Tết thu™c lng rất 'ặc biệt. V b' mẹ ti 'iều h nh m™t tờ bo tiếng Việt, khiến m—i dịp Tết c ng thm bận r™n 'ể phục vụ nhu cầu thng tin quảng co Tết của khch h ng v chng ti khng c thời gian 'ể quan st 'ủ cc phong tục Tết khc, theo vng, theo tn gio cng c 'i cht khc biệt…

Ti chứng kiến ​​Tết ở Việt Nam lần 'ầu tin v o nm 2003 khi l m™t sinh vin vừa t't nghiệp từ Mỹ s'ng ở H N™i 'ể khảo cứu v trau d"i Việt ngữ. Khả nng tiếng Việt của ti h"i ' vẫn ở mức trung bnh. Ti ni "chứng kiến" bởi v ti cha thc s trải nghiệm qua cc 'iều '. Tết l khoảng thời gian tuyệt vời 'ể nghỉ ngi v yn tnh; mọi thứ nh 'ều ngng 'ọng lại, tạm 'ng ca 'ể mọi ngời c thể ở nh v›i gia 'nh, về thm qu, nghỉ t'i 'a m™t tuần. V ti khng ở gần bất kỳ ngời dn 'ịa phng n o ở Việt Nam 'ể 'ợc mời n Tết hoặc 'ến nh của họ; nn ti ' trải qua ci Tết nm ', chỉ c m™t mnh. 'i v›i những ngời ngoại qu'c s'ng ở H N™i, Tết c ngha l s bất tiện v cc ca h ng v nh h ng 'ng ca. 'i v›i ti, ti t m v ti biết mọi ngời 'ang n mừng bn trong nh của họ, v ti khao kht 'ợc trở th nh m™t trong những ngời khch, ni chung l mọi ngời 'ang r™n r chia nhau niềm vui…

Những nm sau ', khi sang s'ng ở u chu, ti gặp gỡ những ngời Việt Nam 'ang sinh s'ng hoặc du học ở n›c ngo i 'ể cng 'n Tết.. ể cng ghi dấu m™t ng y 'ầu nm-l… h™i n . Ngời Việt Nam khi ni "n Tết", ngha 'en l "n Tết Việt Nam- Tết Ta". C rất nhiều mn n truyền th'ng m mọi ngời chỉ n trong ng y Tết. Ti n Tết v›i cc sinh vin t't nghiệp khc ở Aix en Provence, ở Paris, ở Cambridge.

Nm n Tết v›i k ức 'ẹp nhất của ti l nm 2008, khi ti trở về nghin cứu thm về lịch s Việt Nam v chu, cng 'ể học thm Việt ngữ, s'ng ở H N™i, quen thu™c ni tiếng Việt khi 'ến v›i nhiều th viện. ến lc ', ti c thể ni tiếng Việt tri chảy, ti ' quen biết 'ợc nhiều nhm bạn Việt Nam khc nhau, kể cả cc bạn Việt từ Mỹ, v bạn Mỹ từ Seattle sang. V từ những nhm bạn, nhiều ngời cng hay thch mời bạn 'ến nh … C m™t bữa n truyền th'ng – g lu™c chấm mu'i, tiu v l chanh thi mỏng; bnh Dầy bnh Gi l m bằng gạo nếp, 'ậu xanh v thịt heo bụng c mỡ v da; Canh mng kh, hay chua; v gi chả, hay gi thủ gi b chặt trong l chu'i. Ti vẫn thch n cc mn n y nhiều lần…

V o v i ng y nghỉ Tết h"i ', ti cng 'ến 'ến nh m™t ngời bạn, ni ti xem những ngời ' n ng mổ heo v o buổi sng, tiếp theo l thui (''t) sạch lng của con heo, v những ngời phụ nữ l m mn gi chả bằng thịt ti ngon nhất m ti từng thởng thức cho 'ến cu'i ng y hm '. R"i cng l ng y Tết, ti 'i theo cng m™t gia 'nh khc 'ể c chuyến 'i của họ 'ể cng bi ng b , tởng nh› tổ tin của họ tại m™t ngha trang. Ti li xe từ nh về nh trn chiếc xe gắn my của mnh, trong b™ quần o ma của ' n ng thờng mặc, cảm nhận cn ma gi quất v o ngời. lại 'ứng v o m™t trong những ma ng lạnh gi nhất của H N™i. Ti cng từng n Tết trong m™t cn phng nhỏ chung c, ni c m™t b mẹ 'n chiếc s'ng cng con gi, cng nh từng 'ến ngi nh b'n tầng ni c b'n thế hệ cng sinh s'ng v ở giữa cc quy m v hnh dạng, nếp s'ng gia 'nh, theo ho n cảnh m™t mi ấm khc biệt. Chắc hẳn nm ' ti ' "n" Tết t ra cng từi tm 'ến mời gia 'nh.

Khi chuyển về Seattle v o cu'i nm 2008, ti ' tham d cc l… k niệm của c™ng '"ng 'ịa phng nh Tết in Seattle tại Seattle Center tại C™ng "ng Ngời Việt Tacoma ni c nhiều chnh khch Mỹ cng 'ợc mời 'ến n Tết v 'n Giao Thừa, n Tết ở Cha Cổ Lm, ngi cha Phật gio Việt Nam khung cảnh xy dng bề thế nhất ở Seattle. V›i m n bắn pho bng v o pht Giao Thừa, ko d i 'ến 45 pht. Ti ' mời những ngời bạn khng phải l ngời Việt Nam 'ến tham gia v tm hiểu về nền vn ha của Việt Nam ti, ngay cả mi gần 'y biết 'ợc ' l m™t trong những 'iều m ti chỉ m›i t mnh khm ph, 'ang c tại nhiều ni trong c™ng '"ng. Gia 'nh ti khng cng 'i v›i ti cng lc ln cha. V ti gi›i thiệu cc ni tổ chức Tết cho những ngời bạn Việt Nam du học ở Seattle, những ngời Mỹ từng học ở Việt Nam.

Ti bắt 'ầu bảo t"n m™t s' truyền th'ng Tết, nh lun dọn dẹp mọi phng mọi gc nh ca, v sắp xếp ngn nắp tại vn phng l m việc phải thật gọn g ng sạch sẽ tr›c khi kỳ nghỉ Tết bắt 'ầu, v lại pht l x cho con ci của bạn b ti. Phần gia 'nh ti cng d nh thời gian cho bữa t'i 'ặc biệt 'ể 'n mừng Tết hoặc cng mở nhạc Xun, mặc d chng ti chỉ n th những mn n truyền th'ng v cng cha c k niệm v›i lời cc b i ht Xun. Khng mấy ai trong chng ta thc s thởng thức nhiều hn v i miếng bnh Chng, Bnh Tt, cc loại mứt hay hạt da ng y Tết. Ring ti vẫn ' tổ chức những buổi 'i chi, n Tết m Lịch (Lunar New Year) cho những ngời bạn Mỹ g'c của mnh.

Mặc d ti l›n ln ở Seattle v›i dn s' Chu 'ng 'c, nhng ti chỉ bắt 'ầu 'nh gi cao ng y l… h™i quan trọng nhất ''i v›i nhiều ngời Chu ở tuổi trởng th nh.

Ti c m™t s' ngời bạn chu m c bậc cha mẹ, vẫn duy tr nh cả s thing ling v›i ng y Tết m Lịch, v kết quả l họ ' 'ợc thừa hởng những tinh tế của cả hai nền vn ha liền mạch hn, ni họ trải nghiệm kỹ lỡng về di sản cng nh vn ha chnh th'ng của Mỹ. C những ngời chu khc m ti 'ợc biết chỉ tổ chức mừng những ng y l… truyền th'ng của ring họ v nh xa lạ-từ ch'i những ng y l… nh Ging sinh, thờng l v l do tn gio.

M™t s' ngời ' tiếp tục những truyền th'ng m họ học 'ợc từ cha mẹ của họ. Những ngời khc, gi'ng nh ti, ' tm ra cch 'ể tiếp nhận v khi phục cc truyền th'ng sau n y trong cu™c s'ng. 'i v›i nhiều '"ng nghiệp ngời Mỹ g'c của ti, cch nhm chng ti n mừng Tết m Lịch (Lunar New Year) l thể hiện m™t cch 'ể c m'i quan hệ của nhm bạn v›i ngời chu ở Mỹ. N cho thấy ngha rằng ti rất c may mắn khi c hai Nm M›i 'ể mừng!.

Ng y 12 thng 2 n y, sẽ khng c ''t pho nhiều, khng c Ma Ln (Lion Dance), khng c l… h™i ẩm thc ở cc khu ph' T u, Tết in Seattle Center v khắp cc ni c c™ng '"ng ngời Việt, c Little SaiGon trn khắp n›c Mỹ. Khng c nhiều dấu hiệu theo thng lệ n o bo hiệu Tết m Lịch 'ang 'ến, ma Xun 'ang về nh cc nm tr›c… By giờ v s cch ly n y; v›i ti Tết nm nay sẽ gi'ng nh ci Tết m ti ' trải qua, khi lần 'ầu tin s'ng ở Việt Nam v o nm 2003: tnh lặng, giản dị, chỉ l qung thời gian nghỉ ngi, 'ể tập trung v o v›i gia 'nh ngha, s'ng lại những qung tuổi th, thời b bỏng mnh qun mất ci hạnh phc '…

***

Ngoại trừ lần n y, th ti biết, ti ' ở bn trong của s 'ầm ấm của ngha Tết. Tinh thần 'n mừng "Nm m›i của chng ta" 'ợc tn vinh trong chnh chng ta.

Julie Phạm and her mother, Hằng Nga Phạm, at their newspaper's booth at a Tết Festival at Cha Cổ Lm in 1987. (photo courtesy of Julie Pham)